Muhammed Yusuf Kandehlevî

Muhammed Yusuf Kandehlevî (d. 20 Mart 1917, Delhi – v. 2 Nisan 1965, Lahor), hadis ve fıkıh âlimi, yazar.

20 Mart 1917’de Delhi’de doğdu. Hindistan’ın Utar Pradeş eyaletine bağlı Muzaffernagar şehrinin Kandehle kasabasından birçok âlim ve sûfinin yetiştiği bir aileye mensuptur. Kandehlevi, ilk eğitimini babası Muhammed İlyas Kandehlevi’den aldı. Delhi’deki Kaşifü’l-ulûm Medresesi’nde ilk öğrenimini tamamladıktan sonra yüksek tahsil için 1932’de Sehârenpûr’daki Mezâhirü’l-ulûm Medresesi’ne kaydoldu. 1933 yılına kadar burada kaldı. Aynı yıl Delhi’ye giderek tahsilini orada sürdürdü ve babasından tefsir ve hadis dersleri aldı. 1935’te tekrar Mezâhirü’l-ulûm’a dönerek Mevlânâ Abdüllatif’ten, Mevlânâ Manzûr Ahmed’den, amcasının oğlu Muhammed Zekeriyya Kandehlevi’den ve Abdurrahman Kâmilpûrî’den çeşitli hadis kitaplarını okudu. Ancak rahatsızlığı sebebiyle Delhi’nin eski kesiminde bulunan Bastinizâmeddin’deki merkezine döndü ve tahsilini babasının yanında tamamladı.

Hayatının ilk dönemlerinde aldığı medrese eğitimi sayesinde iyi bir hadis ve fıkıh âlimi olarak yetişti. Sonraki yıllarda tasavvufa meylederek Çiştiyye ve onun bir kolu olan Sâbiriyye tarikatlarına girmek için babasından izin istedi. 1938’den itibaren tebliğ faaliyetlerine katıldı. On halife tayin eden babasının 13 Temmuz 1944’te vefatı üzerine vazifenin başına geçerek kendini tamamen tebliğ ve irşad faaliyetlerine verdi.

Hindistan’ın bölünmesi sırasında (1947) hareketin merkezini Pakistan’a taşıma fikrine karşı çıkarak cemaatin Hint yarımadasında yerleşmesine zemin hazırladı. Birkaç yıl içerisinde başta Utar Pradeş eyaleti olmak üzere Hindistan’ın birçok bölgesinde, Pakistan ve Bangladeş’te, ardından başta Suudi Arabistan olmak üzere diğer Arap ülkelerine tebliğ amaçlı ziyaretler düzenlendi. 1950’den itibaren sistemli bir şekilde İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya’ya tebliğciler gönderildi. 1960 yılına doğru Afrika ve Asya’nın diğer ülkelerine yayılan cemaati, Kandehlevî zamanında dünya çapında bir hareket haline geldi.

Kandehlevî, hayatının son yıllarına doğru tekrar ilmî çalışmalarına döndü ve 1962’de Mezâhirü’l-ulûm’un başkanlığına getirilerek Delhi’deki Kâşifü’l-ulûm Medresesi’nde bazı hadis kaynaklarını okuttu. Son haccından dönüşünde rahatsızlandı; 2 Nisan 1965’te Lahor’da vefat etti ve Delhi’de Bastinizâmeddin semtinde defnedildi.

Muhammed Yusuf Kandehlevî’nin Eserleri

1. Hayâtü’s-Sahâbe

Arapça olarak kaleme alınan ve 1959’da tamam landığı anlaşılan eserde hadis, siyer, tarih ve tabakat kitapları gibi kaynaklardan derlenen rivayetlerle Hz. Peygamber ve sahabenin örnek hayatından kesitler sunulmuş, onların dinî gayretleri ve mücadeleleri anlatılmıştır. Eserde yer yer muhaddislerin görüşlerinden faydalanılarak rivayetlerin sıhhat durumuna da işaret edilmiştir.

2. Emânil-Ahbâr fi Şerhi Meânil-Âsâr

Hindistan ve Pakistan’da ders kitabı olarak okutulan Tahâvî’nin Şerhu Meâni’l-Âsâr’ı üzerine Arapça olarak kaleme aldığı bu şerhine uzun bir mukaddimeyle başlamış, Tahâvî’nin hayatı, eserleri ve Şerhu Meâni’l-Âsâr’in özellikleri gibi konularda bilgi vermiş ve şerhte takip ettiği metottan söz etmiştir.

Muhammed Yusuf Kandehlevî
Mutasavvıf